BROŞLAMA
Bros adi verilen bir duz freze yardimiyla cesitli bicimlerde delikler acmak veya deliklere cap vermek icin basvurulan maden isleme usulu. Bir bros yardimiyla birlestirilecek parcalar ustunde acilmis iki deligi karsi karsiya getirmek icin kazan atelyelerinde yapilan islemdir.
Broslama ic ve dis bircok karmasik profilin uretiminde sikca kullanilan bir talasli imalat yontemidir. Uygun sartlarda kesim yapildiginda
yuksek verimlilikte kaliteli yuzeylerin eldesi mumkundur. Broslamanin en buyuk dezavantaji, uretim sirasindakesme hizi disinda hicbir parametrenin degistirilememesidir. Bunun sebebi kesme hizidisindaki tum parametrelerin bros tiginin dizayni ile belirlenmesidir ve bu da tigin dizaynini broslamanin en onemli safhasi haline getirir. Bu tezde tig dizayninin optimizasyonu icin gelistirilmis bir prosedur aciklanmistir. ilk olarak, broslama isleminin mekanik ozellikleri ve bir bros tiginin genel yapisianlatilmistir. Dizayn icin onemli parametreler ve bunlarin broslama islemi uzerindeki etkileri gosterilmistir. Bros tiglarinin cogu farkli geometride birkac kisimdan olusurlar. Dizayn isleminin en kritik noktalarindan biri her bir kisimda kesilecek malzeme hacmini belirleyecek olan bolum geometrilerinin saptanmasidir. Bolum geometrilerinin optimizasyonu amaciyla bircok farkli secenek denenmis ve bunlarin etkileri simulasyonlar ile gosterilmistir. Optimizasyon probleminin hedefi ve makine, tig ve kesilecek parcadan kaynaklanan sinirlamalar ortaya konmustur. Bulussal bir optimizasyon algoritmasi gelistirilmis ve orneklerle aciklanmistir. Bu algoritma yardimiyla tig boyunun ve dolayisiyla uretim zamaninin kisaldigi ortaya konmustur.Ayrica gelistirilen simulasyon programi da gosterilmis ve aciklanmistir.
Bazen bir deyimle matkapla delme de denilen broslama isleminin esasi cok sayida disleri olan ve bir dogru boyunca gidip gelen bros’un yardimiyla bir deligin ceperlerini kaziyarak genisletmektir. Eger bu aletin kesidi hafifce konik olursa parca ustune daha onceden cizilmis bir deligi oymaga yarar ; eger kesit cokgen bicimindeyse daire bicimindeki bir deligi brosla ayni kesitte bir delik haline getirmege ve kama pimleri icin delik ustune yivler acmaga yarar.
Broslama, aletin bir tek gecisi sirasinda yapilir. Aletin boyu ise dis sayisina ve dislerin hatvesine baglidir.Bu islem icin broslama veya oluk acma makinasi kullanilir. islenecek madenin kalinligi cok fazla olursa art arda gecisler yapan degisik kesitli bir bros takimi kullanilir. Cogu zaman zivana acma hatta bazen rabya salma yerine uygulanan broslama islemi, her turlu yivli delik acmada ve kama pimi icin yiv hazirlamada kullanilir.Bazen ozel olarak yapilmis broslar yardimiyla helezon bicim yivler acilabilir.A.B.D.’de uygulama alanina koyulan broslama islemi mekanik sanayide seri imalat (otomobil v.b.) alaninda buyuk bir gelisme gosterdi.
Broslama makinasi , dokme demir veya dokme celikten yapilmis, yatay durumda uzun bir govde ve mekanik (vida-somun tertibatinda makine uzerine tespit edilmis olan somun bir makara yardimiyla dondurulur) veya hidrolik (yag ile calisan pompa-pistontertibati) olarak isleyen bir bros cekme tertibatindan meydana gelir. Makine ister mekanik ister hidrolik olsun broslanacak parca govdenin on kismindaki sabit bir yere yerlestirilir. Aletin kesici kismi ceperleri genisletilerek brosun ucuna takilir ve makine calistirilir.Cekme gucu sayesinde alet, parcanin icinde gidip gelir; delik acilinca bros takili oldugu yerden cikarilip, alinir. Makine ne kadar hizli calisirsa brosun donme suresi de o kadar azalir.
Broslama ic ve dis talas kaldirarak sekillendirmede kullanilan talasli imalat olarak en ucuz , en suratli ve olcu hassasiyetindeki kararlilik ile yuzey kalitesini birlikte temin eden bir teknolojidir .
Broslama yerine kullanilabilecek diger yontemler :
• Dik planya
• Zimba
• Rayba
• Elektro erozyon
• Taslama
• Freze ve torna
• Presleme v.b.
• Kremayer imalinde
• Beyaz esya uretiminde
• Silah parcalari uretiminde
• Kilit uretiminde
• Elektrik motor uretiminde
BROŞLAMA TEZGAHI
İsleme tezgahi yada tig cekme tezgahi olarak da bilinir, kesici takiminin bros itme yada cekme hareketiyle yuzeylerin bitirilmesinde takim tezgahi .Cogunlukla hizli takim celiginden yapilan brosun kesici kenari bir dizi disten olusur. Kesici kenar islenecek yuzeye ilk degen disten son degecek dise dogru kor kenarla kucuk bir aci yapacak sekilde genisler. Toplam kesme derinligi tum dislere dagildigindan, her dis santimetrenin birkac binde biri kadarlik bir talas kaldirir. icten disli carklarin ve deliklerin ic yuzeylerinin islenmesinde cok kullanisli olan brolama tezgahi, distan disli carklara ya da duz yuzeylere de bicim verilebilir. Broslama tezgahlari cogunlukla hidrolik gucle calisir.
